İşitme, konuşmanın temel unsurudur. Bir çocukta dil ve konuşma gelişiminin sağlıklı bir şekilde ilerleyebilmesi sağlıklı bir işitmeye sahip olması ile bağlantılıdır. Konuşma ediniminden önceki dönemde meydana gelen işitme kayıplarında dil ve konuşma gelişimi önemli derecede etkilenmektedir.

 

İşitme kaybında erken teşhis oldukça önemlidir. Teşhis ne kadar erken konulursa çocuktaki ilerleme de o kadar hızlı ve sağlıklı olacaktır. Konuşmanın geliştirilebilmesi açısından özellikle ilk iki yıl büyük önem arz etmektedir.

 

Bebekler ilk 6 aylık dönemde yüksek seslere karşı tepki gösterebilirler ve sesin kaynağını bulmaya çalışırlar. 6-12 ay arasında basit konuşmaları anlamaya başlarlar. Değişik sesler ve heceler üretmeye çalışırlar. 12. ayda basit komutları almaya başlarlar. İşitme kayıplı çocuklarda bu gelişim gözlenmez, yalnızca görüş alanı içinde olan hareketlere tepkiler verirler. Farklı sesler veya heceler üretemezler. Tonlamaları aynıdır.

 

İleri derecedeki işitme kayıpları genellikle 2 yaşa kadar tanılanabiliyorken, orta ve hafif düzeydeki kayıplar 6-7 yaşına kadar fark edilemeyebilmektedir. Orta ve hafif düzeydeki işitme kayıplı çocuklar dudak okuyabilirler. Bu nedenle konuşulanları anladıkları izlenimi yaratırlar. Yüksek şiddetteki sesleri duyabilir, kapı çaldığında bakabilir, yüksek sesten irkilebilir, uzaktan seslendiğinizde tepki verebilirler. Aileler bu nedenle çocuktaki işitme kaybını fark etmeyip çocuğun duyduğunu düşünebilmektedir. İşitme frekanslar halinde gerçekleşen bir olaydır ve çocuk bazı frekanslardaki sesleri duymuyor olabilir. Bu nedenle çocuk ses duyduğu için dönüp bakacaktır ancak duymadığı sesleri kendisi de üretemeyecektir.

 

İşitme kayıpları sonradan geçirilen hastalıklara bağlı olarak da ortaya çıkabilmektedir. Uzun süreli orta kulak iltihaplarında veya kulağa yabancı cisim sokulması durumunda işitmede kayıplar meydana gelebilir. Bu kayıp çocuğun konuşma seslerini öğrendiği dönemde meydana gelirse çocuğun konuşma gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir.

 

İşitme kaybı teşhis edildiğinde, zaman kaybetmeden işitme cihazı kullanımı ile dil ve konuşma terapisine eş zamanlı olarak başlanmalıdır. Eğitime erken başlanıldığında dil gelişimlerinin yanı sıra sosyal ve bilişsel gelişimleri de olumlu yönde etkilenecektir.

 

Odyoloji ve Konuşma Bozuklukları Uzmanı

 

Ezgi Sultan Kaya